Door Minke Schonthaler, 4e jaars student ArtEZ.

Op een voormalig militair terrein uit de tweede wereldoorlog, aan de rand van Arnhem, bevindt zich de presentatieruimte voor hedendaagse kunst Machinery of me. Een oude machinekamer en een kelder voor munitieopslag zijn omgebouwd tot twee permanente kunstruimtes. Kunstenaars worden uitgenodigd om nieuw werk te ontwikkelen waarbij ze deze plek en de rijke cultuurhistorische achtergrond als uitgangspunt nemen. Zo worden er steeds nieuwe, hedendaagse betekenislagen toegevoegd aan de locatie. De naam Machinery of me verwijst niet alleen naar de oude machinekamer maar ook naar de vele systemen in de wereld. Het is aan de kunstenaar om hier een eigen uitdrukking aan te geven.
 
Madelon Hooykaas startte haar loopbaan als fotografe en schrijfster en begon in de jaren 70, als één van de eerste beeldend kunstenaars, te werken met video als artistiek middel. Samen met de Schotse beeldend kunstenares Elsa Stansfield (1945-2004) verwierf ze bekendheid als videopionier en samen maakten ze ruim 150 kunstwerken. In opdracht van Machinery of me ontwikkelde Madelon Hooykaas drie nieuwe werken; een ruimtelijke installatie, een soundscape en een videowerk. Voor deze werken liet ze zich inspireren door de lokale ecologie in relatie tot de bijzondere geschiedenis van de locatie.
 
In de vroegere machinekamer komen de ruimtelijke installatie en de soundscape samen. Het is een hoge, kale ruimte met grauwwitte muren. In het midden staat een grote ronde installatie van witte platen in een horizontaal metalen frame. Maar wat in eerste instantie de aandacht trekt is het hoge snerpende geluid dat door de ruimte galmt. In de soundscape Echo (2021) echoën geluiden die de vleermuis maakt én hoort door de holle ruimte en vervormen af en toe tot zware golven. De bezoeker kan met het geluid meelopen de ruimte rond. Aan deze onderdompeling in vleermuiscommunicatie komt plots een einde wanneer de lichten aangaan en de installatie Wheel of life (2021) begint te draaien. Iedere plaat is aan de binnenkant bedrukt met een analoge foto van een vliegende vleermuis, die samen een bewegend beeld vormen. Met dit werk refereert Hooykaas aan de zoötroop, één van de eerste animatie-apparaten waarmee bewegende beelden konden worden bekeken en gaat op deze manier terug naar de oorsprong van de cinema.
 
Het videowerk is te zien in de oude munitiekelder. In tegenstelling tot de eerdere ruimte is dit vertrek klein en laag. Voor de film Resonance (2021) liet Hooykaas zich inspireren door dichtregels van T.S. Eliot:
 
"We shall not cease from exploring 
And the end of all our exploring
Will be to arrive where we started 
And know that place for the first time" 
Uit: Four Quartets, T.S. Eliot (1943) 
 
In Resonance volgt de kijker de voetstappen van de kunstenares terwijl ze het omringende landschap verkent. Beelden van opvliegende vleermuizen tegen een ultramarijne lucht en bomen in de schemering worden afgewisseld met wiebelige details van holle boomstammen en de bosgrond. Ook laat Hooykaas de sporen van menselijke aanwezigheid in het landschap zien.
 
In haar werk is Madelon Hooykaas doorgaans op zoek naar een relatie met de natuur. Dit doet ze door wetenschappelijke principes en natuurkrachten te verkennen. Ook in de tentoonstelling Wheel of life zet ze de kringloop van het leven kracht bij door middel van moderne en minder moderne technieken.
 
Nog te zien tot en met 19 december in MACHINERY OF ME.